21-09-2015

Topzorg is een relatief nieuwe behandeling voor jongeren tussen de 17 en 24 jaar met een hoog risico op het plegen van vermogensdelicten, zoals straatroof, overvallen en inbraken. De behandeling is oorspronkelijk ontwikkeld door de Waag om onder andere jongeren van de Top600 te kunnen behandelen. Dit najaar wordt deze top in de hoofdstad uitgebreid naar een Top1000 en dan zal Topzorg daar naar verwachting nog vaker worden ingezet. Topzorg is ook beschikbaar op de vestigingen Amersfoort, Den Haag, Rijnmond en Utrecht. Aanleiding om Waag-behandelaars Femke Kuipers en Natascha Konigs van de Waag Amsterdam te vragen naar hun ervaringen met deze behandeling.

‘Topzorg is zeer intensief. Het programma bestaat uit een combinatie van individuele cognitieve gedragstherapie, schematherapie en systeemtherapie waarbij we intensief investeren in het opbouwen van een relatie. Per cliënt hebben we meer tijd om ook buiten de poli vaardigheden aan te leren zoals het voeren van een sollicitatiegesprek. We zien deze jongeren twee keer per week en proberen heel flexibel te zijn in het contact door de straat op te gaan en thuis of op school met ze af te spreken. Het achterliggende idee is dat dit soort jongens geen zin heeft in therapie en dat je ze daarom zelf op moet zoeken. Zo proberen we om aan te sluiten bij hun belevingswereld en om ze zo goed mogelijk te steunen bij het veranderen van hun gedrag.’

‘Ik heb eens een jongen uit zijn bed gehaald om ervoor te zorgen dat hij op tijd op school kwam,’ vertelt Natascha Königs. ‘We verlaten de veiligheid van onze behandelkamer. Vanwege deze outreachende aanpak moet je creatief zijn,’ vult Femke Kuipers aan. ‘Soms komen we bij een cliënt thuis en dan blijken daar vier honden en allerlei onbekende familieleden te zitten. Zie dan maar eens een constructief gesprek te voeren.’

Cliënten met een hoog risico op recidive

Cliënten van Topzorg hebben een hoog risico op recidive en krijgen een behandeling in een justitieel kader. Meestal worden ze verwezen via de reclassering. Het zijn heel uiteenlopende types met verschillende problemen, benadrukken de behandelaars. ‘De ene keer gaat het om een jongen met een verstandelijke beperking en de volgende keer om een heel intelligente jongen,’ zegt Femke Kuipers. ‘Ook hun thuissituatie is heel verschillend. Soms hebben ze ouders die graag meewerken, maar het kan ook zijn dat ouders zelf te veel problemen hebben om ze te ondersteunen. Daar is eigenlijk geen pijl op te trekken,’ vult Natascha Königs aan.

Kuipers: ‘Over het algemeen is het een lastige doelgroep. Het zijn meestal jongens die al een hele geschiedenis hebben met de hulpverlening. Ze zijn moeilijk te benaderen en zijn hun vertrouwen in hulpverlening vaak kwijtgeraakt.’

Om de jongeren tot verandering te bewegen proberen de behandelaars om ze motiveren door het zelf laten opstellen van positieve toekomstdoelen. Een doel kan bijvoorbeeld zijn: het hebben van een schuldenvrij leven of het halen van een diploma. Daarnaast staan de doelen van de verwijzers zoals de reclassering natuurlijk voorop: het stoppen van het strafbare gedrag.

Enthousiast over Topzorg

‘Ik ben echt enthousiast over Topzorg,’ zegt Femke Kuipers. We hebben nog geen officiële recidivecijfers maar de jongens die in behandeling blijven – en die duurt gemiddeld een jaar - halen meestal hun doelen. Als je weet hoe lastig deze groep is dan is het al heel wat als een jongen bijvoorbeeld zijn diploma haalt.’