21-12-2022
De Waag biedt al lange tijd traumabehandeling aan voor de forensische doelgroep bij wie het vergroten van veiligheid prioriteit heeft. Die combinatie van behandeling en doelgroep brengt een specifieke dynamiek met zich mee, legt Vera Commandeur uit. Ook is het nodig om blijvend zorg te dragen voor voldoende expertise met betrekking tot diagnostiek en het kunnen aanbieden van verschillende vormen van traumabehandeling. Vera heeft haar specialisatie tot klinisch psycholoog bijna afgerond en coacht Waagbreed de aandachtsfunctionarissen psychotrauma.
Psychotrauma is ‘hot’, zegt Commandeur: “Er wordt veel onderzoek naar gedaan. Daardoor weten we dat de forensische doelgroep in hoge mate is blootgesteld aan traumatische ervaringen en dat posttraumatische stressstoornis (PTSS) vaker voorkomt in vergelijking tot de reguliere GGZ. Verder weten we dat het hebben van de diagnose PTSS de neiging tot gewelddadig gedrag kan vergroten, en dat traumabehandeling bijdraagt aan vermindering van externaliserend probleemgedrag (waaronder delictgedrag) bij jeugdigen en jongvolwassenen die geïndiceerd zijn voor forensische zorg (Hoogsteder et al., 2021). Er zijn dus veel aanwijzingen dat trauma binnen deze doelgroep een belangrijke risicofactor kan zijn. We weten echter nog onvoldoende of het behandelen van traumaklachten ook bij volwassenen leidt tot vermindering van delictgedrag.”
“Bij de forensische doelgroep zijn traumaklachten in het verleden vaak gemist, omdat het grensoverschrijdende gedrag zo op de voorgrond staat. Sinds in de DSM-5 duidelijk is genoemd dat destructief gedrag een kenmerk kan zijn van psychotraumaklachten, is er op dat vlak voor onze doelgroep veel meer erkenning gekomen. Nu wordt vaker de vraag gesteld: wat zit er achter jouw gedrag? Kan dit een oorsprong hebben in het meemaken van een traumatische ervaring die onvoldoende verwerkt is? Sommige cliënten krijgen daardoor een ander inzicht in het ontstaan van hun problematiek, en meer mogelijkheden, want er zijn goede behandelingen voor.”
Best beschikbare behandeling
Veertien behandelaren van de Waag hebben het ‘Behandelkader Psychotrauma’ geactualiseerd. Dit kader volgt de ggz-standaard voor ‘psychotrauma- en stressorgerelateerde stoornissen’, en combineert dat met de forensische context. De leidraad daarbij zijn de bekende ‘RNR-principes’: risk, need en responsivity. Met het behandelkader wil de Waag onder andere behandelaren traumasensitiever maken in het behandelen van de forensische doelgroep en ervoor zorgen dat de Waag verschillende behandelvormen aanbiedt om zo voldoende maatwerk te kunnen leveren. Zo werkt EMDR niet altijd bij iedereen.
Pilot intensieve traumabehandeling
De Waag heeft het afgelopen jaar in samenwerking met de klinieken onderzocht of het aanbieden van intensieve traumabehandeling tot de mogelijkheden behoort. Het gaat daarbij om een 2x4-daagse behandeling, waarbij psychotherapie. EMDR, imaginaire exposure, sport en creatieve activiteiten worden aangeboden. Het afgelopen jaar werden er Waag-behandelaren betrokken bij deze intensieve behandelvorm in de kliniek. In 2023 willen we door middel van een pilot onderzoeken of het behandelaanbod ook aan cliënten van de Waag kan worden aangeboden.
Nieuwe versie van het praktijkboek EMDR
Recent is de geheel herschreven uitgave van het voormalige Praktijkboek EMDR verschenen onder de nieuwe titel: ‘Praktijkboek EMDR-therapie ; casusconceptualisatie en aanvullende behandeltechnieken’. Door de nieuwe opzet van het boek sluit deze naadloos aan op de vervolgtraining EMDR. In het boek wordt een model gepresenteerd hoe op traumasensitieve wijze vanuit een klacht naar herinneringen of beelden kan worden gezocht, die na verwerking met EMDR maar ook met andere verwerkingstechnieken zoals Imaginaire Rescripting of Imaginaire Exposure, tot klachtenreductie zal leiden. Hans-Jaap Oppenheim, medewerker van de Waag leiden, is een van de auteurs.