28-06-2017

In 2017 bestaat de Waag 25 jaar. Een mooie gelegenheid om terug te blikken op de geschiedenis van de Waag met Marco Naarden. Hij werkt vanaf het begin bij de Waag en is daar tegenwoordig Hoofd Secretariaten en Zorgregistratie. Hij weet nog goed dat op 17 februari 1992 de eerste twee cliënten in behandeling kwamen. ‘Eentje was een zedendelinquent en de andere had een agressiedelict gepleegd,’ vertelt hij. De Waag heette toen nog de dagbehandeling van de Dr. H. van der Hoeven Kliniek. Op een bovenverdieping van deze Utrechtse tbs-kliniek was een aantal ruimten voor de behandeling vrijgemaakt; een keuken, een stafkamer en nog een klein kamertje, dat als kantoor voor Jules Mulder fungeerde, psychotherapeut en de initiatiefnemer van de Waag. 

 ‘De dagbehandeling was een pilot,’ herinnert Marco Naarden zich. ‘Alles moest nog worden ingevuld. Het is nu bijna niet meer voorstelbaar maar in die tijd ging je als delinquent na een veroordeling naar de gevangenis of naar de tbs, verder was er niets. Jules Mulder en andere oprichters van de Waag vonden dat er alternatieven moesten komen. Zo is de basis gelegd voor de dadertherapie in Nederland.'

‘Binnen de kortste keren liep het storm. We kregen veel cliënten via de reclassering. Die zaten te springen om onze komst. Wat ik me nog goed herinner van die begintijd is dat we iedereen in een groep behandelden. Jules Mulder en ik draaiden een terugvalpreventie-groep. Dat was een behandelprogramma dat oorspronkelijk in Amerika was ontwikkeld voor drugsverslaafden maar dat ook bij delinquenten werd gebruikt. Het programma werd door Jules Mulder en Daan van Beek – een andere initiatiefnemer van de Waag - vertaald naar het Nederlands. Elke oefening die we deden met onze cliënten, werd meteen aangepast en bijgesteld door onze praktijkervaring. Zo waren we intensief aan het ontwikkelen en werd het programma steeds meer toegespitst op de forensische zorg. Ik weet nog dat we een delictketen maakten met onze cliënten waarbij je analyseert wat er gebeurt in de aanloop naar een delict. De basis van de manier waarop je delicten kunt behandelen is toen gelegd.’

‘Al vrij snel, ik denk na twee jaar, kwamen we erachter dat het niet werkte om agressiedaders en zedendelinquenten bij elkaar in de dezelfde groep te zetten. De agressievelingen minachtten de zedendaders. En die waren op hun beurt weer bang voor de agressievelingen. Daardoor durfden ze niet vrijuit te praten. We zijn toen aparte groepen gaan maken voor deze soorten cliënten. Zo zijn we steeds verder gaan differentiëren. Uiteindelijk raakte het hele idee dat je moest behandelen in een groep achterhaald. Tegenwoordig is de behandeling vaak individueel en gericht op individuele problematiek. De behandeling is nu gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en helemaal up-to-date.’

‘Natuurlijk heb ik de Waag zien veranderen in die 25 jaar,’ vervolgt Marco Naarden. ‘In 1994 kregen we een eigen pand in Utrecht, vlakbij de Van der Hoeven Kliniek. Toenmalige minister Els Borst kwam het openen. Voor de naam werd een prijsvraag uitgeschreven. Niet lang daarna begon de Waag uit te breiden. Er kwamen vestigingen in Amsterdam, Den Haag en Rotterdam en op andere plaatsen in de Randstad. Tegenwoordig hebben we acht vestigingen en drie satellietvestigingen. Ik zie ook dat de cliënten de afgelopen jaren wat veranderd zijn. Door de ambulantisering is er groep cliënten met veel complexe problematiek bijgekomen. Maar in de kern is de Waag grotendeels onveranderd gebleven. Er werken behandelaars die echt iets willen betekenen voor een groep cliënten met een gecompliceerde problematiek. De behandelaars van de Waag handelen vanuit een oprechte zorg voor veiligheid.’