02-10-2025
Cybercriminaliteit onder jongeren neemt toe. In 2023 waren naar schatting 2,7 miljoen Nederlanders slachtoffer van online criminaliteit (CBS). Vooral jongeren spelen hierin een rol: in 2024 was de helft van de verdachten jonger dan 25 jaar. Een opvallende ontwikkeling is de opkomst van de F-Game (Fraude-game): een subcultuur waarin online criminaliteit via sociale media als iets gewoons wordt gepresenteerd. Jongeren krijgen zo het idee dat je er anoniem en snel geld mee kunt verdienen. Het gaat dan om praktijken zoals het kopiëren van bankgegevens, neptelefoontjes van zogenaamde helpdesks, misleiding via verkoopwebsites als Marktplaats en valse e-mails waarmee persoonlijke of bankgegevens worden buitgemaakt.
“Ik was eerst de geldezel: ze mochten mijn rekening gebruiken en daardoor raakte ik in de schulden. Daarna ben ik zelf maar mee gaan doen en werd ik een Nipper, iemand die weer nieuwe geldezels werft.” — Daan (17 jaar)
Zoals Daan laat zien, bestaan er binnen de F-Game verschillende rollen: leidinggevenden, uitvoerders (die de fraude daadwerkelijk plegen) en ondersteuners (die hun rekening beschikbaar stellen). Vooral de uitvoerders en ondersteuners lopen een groot risico om te worden opgepakt.
Wie zijn deze jongeren?
Sommigen hebben een sterke drang naar geld en status. Bij anderen spelen problemen mee zoals een licht verstandelijke beperking, schulden of de noodzaak om thuis financieel bij te dragen. Vaak is er sprake van kwetsbaarheid door groepsdruk of verslavingsproblemen.
Behandeling bij de Waag
Jongeren die vermogensdelicten plegen, krijgen meestal een taak- of leerstraf. In tegenstelling tot jongeren die geweldsdelicten plegen, wordt er niet snel aan behandeling gedacht. Toch kan behandeling veel betekenen om te voorkomen dat zij opnieuw de fout in gaan. Vaak spelen er namelijk risicofactoren mee, zoals groepsdruk, een negatief zelfbeeld of problemen met impulscontrole of de emotieregulatie, die beïnvloedbaar zijn. De Waag biedt daarom een specifiek erkend behandelprogramma voor deze jongeren. Waar mogelijk worden ook ouders betrokken, zodat zij samen met hun kind stappen kunnen zetten. De behandeling wordt altijd op maat aangeboden. Daarbij houden we rekening met persoonlijke omstandigheden, zoals een licht verstandelijke beperking of problemen met middelengebruik.
Daan: “Ik vond het eerst niks dat ik behandeling kreeg opgelegd. Nu weet ik dat het niet goed voor me is om mee te doen met de F-Game, al blijft het soms trekken. Ik zit beter in mijn vel en heb aansluiting gevonden bij andere jongeren. En ik heb mijn behandelaar ook iets kunnen leren: zij wist bijna niets van de wereld van cybercriminaliteit